Borsa İstanbul’un önde gelen endeksi olan BİST 100 (XU100), İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda işlem gören en yüksek hacimli ve piyasa değerine sahip 100 şirketi içeren ağırlıklı bir endekstir. Yatırım fonları hariç tutularak hesaplanan bu endeksin temel alındığı tarih Ocak 1986’dır, ve Türk lirası bazında fiyatlar için temel değeri 1 olarak belirlenmiştir.
Piyasa Performansı ve Nedenleri
Son zamanlarda BİST 100 endeksi, 8,000 seviyesinde dalgalanarak, 3 Ekim 2023 tarihinde kaydedilen rekor seviyeden %5 aşağıda seyretmektedir. Bu durum, Orta Doğu’daki gerginlikler, piyasaya taze kaynak girişinin olmaması, artan faiz oranları nedeniyle kredi işlemlerinin maliyetinin yükselmesi ve mevduat gibi riskten uzak alternatif yatırım araçlarının çekiciliğinin artması gibi faktörlere bağlanmaktadır. Ayrıca, Mart ayında gerçekleşecek olan yerel seçimler, yatırımcılar için belirsizlik yaratma potansiyeli taşımakta olup, birçok yatırımcının oylama sonrasını beklemesi muhtemeldir.
Diğer yandan, Aralık toplantısında Merkez Bankası, beklendiği gibi politika faizini yedinci kez artırarak %42.5’e çıkardı. Merkez Bankası yetkilileri, enflasyonla mücadelede istenen düzeyde sıkılaşmanın neredeyse ulaşıldığını belirterek, sıkılaştırmanın hızını azaltmanın uygun olduğunu vurguladı. Ancak, Aralık ayında yıllık enflasyon oranı, Kasım ayındaki %62’yi aşarak %64.8’e yükseldi.
Yatırımcı Beklentileri ve Analist Yorumları
Borsa ile ilgili analistler, yeni ekonomi yönetiminin aldığı tedbirlerin meyvelerini vermeye başlamasıyla birlikte, BİST 100 endeksinin çarpanlarında iyileşme öngördüklerini ifade etmişlerdir. Özellikle, Kahramanmaraş merkezli depremler, seçim belirsizlikleri ve jeopolitik risklere rağmen endeksin değerinin düşük olması, gelecek yıl için umut vaat eden beklentileri desteklemektedir.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), dünya genelindeki diğer merkez bankaları gibi enflasyonla mücadele çerçevesinde güçlü adımlar atmıştır. TCMB, yılın ikinci yarısında toplamda 3,400 baz puan faiz artışı yaparak politika faizini %42.5’e çekerken, bu dönemde yapılan ekonomi yönetimi reformları, Türk lirası varlıklarını uluslararası piyasalarda tekrar cazip hale getirmiştir.
Bu süreçte, Türkiye’nin 5 yıllık kredi risk primi (CDS), son 3 yılın en düşük seviyesi olan 280 baz puana kadar gerilemiştir. Aynı zamanda, yabancı yatırımcıların Türk devlet tahvili (DİBS) ve hisse senedi alımları önemli ölçüde artmış, son 8 haftada yaklaşık 1.902 milyon dolarlık net hisse senedi alımı gerçekleşmiş, yılbaşından itibaren ise toplam alım 1.349 milyon doları aşmıştır.
Buna rağmen, BİST 100 endeksi, yılın son çeyreğinde satış ağırlıklı bir seyir izlemiş, yıllık bazda %35.6 artışla 7.470 puana ulaşmıştır. Ancak, dolar bazında incelendiğinde, endeks yatırımcısına %14.1 kaybettirmiştir.
Sektörel Analiz ve Performans
Sektörel olarak incelendiğinde, 2023 yılında en fazla kazandıran sektör %166.4 ile sigorta olurken, en fazla kaybettiren ise %19 ile madencilik sektörü olmuştur. Hisse bazında ise BİST 100 endeksi içinde en fazla kazandıran şirket %603 ile Borusan Boru Sanayi, en fazla kaybettiren ise %67 ile Çan2 Termik Santrali olmuştur.
BİST 100 endeksindeki şirketlerin ortalama fiyat/kazanç (F/K) oranı 6.08 olarak gerçekleşirken, MSCI Türkiye endeksinin 12 aylık beklenen F/K oranı kasım sonu itibarıyla 4.8 olarak kaydedilmiştir. Analistler, bu oranların tarihsel ortalamaların altında olduğunu belirterek, yeni ekonomi yönetiminin tedbirlerinin meyvelerini vermeye başlamasıyla birlikte BİST 100 endeksinin çarpanlarında iyileşme başlayabileceğini öne sürmüşlerdir.
Dünya genelindeki merkez bankalarının enflasyonla mücadelede güçlü adımlar atmaya başlamasıyla birlikte, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) da 2023’ün ikinci yarısında bu çabalara katılmıştır. TCMB, toplamda 3,400 baz puan faiz artışı yaparak politika faizini %42.5’e çekerken, bu dönemde yeni ekonomi yönetiminin sadeleşme adımları ve yapılan sözle yönlendirmeler, Türk lirası varlıklarının uluslararası piyasalarda yeniden ilgi görmesine neden olmuştur.
Bu süre zarfında Türkiye’nin 5 yıllık kredi risk primi (CDS) 280 baz puana kadar gerileyerek son 3 yılın en düşük seviyesine inerken, yabancı yerleşik kişilerin Devlet İç Borçlanma Senetleri (DİBS) ve hisse senedi alımları dikkat çekecek ölçüde artmıştır. Yabancı yerleşik kişiler, son 8 haftada yaklaşık 1 milyar 902 milyon dolarlık net hisse senedi alımı gerçekleştirirken, yılbaşından bu yana hisse senetlerindeki toplam alım yaklaşık 1 milyar 349 milyon dolar olarak kaydedilmiştir.
Buna karşın, Borsa İstanbul’da BİST 100 endeksi, yılın son çeyreğinde satış ağırlıklı bir seyir izlemiş, ancak yıllık bazda %35.6 yükselerek 7,470 puana çıkmıştır. Endeksin dolar bazında incelenmesi ise yatırımcısına %14.1 kaybettirdiğini göstermiştir.
Sektörel analizde, 2023’te yatırımcısına en çok kazandıran sektör %166.4 ile sigorta, en fazla kaybettiren ise %19 ile madencilik olmuştur. Hisse bazında ise BİST 100 endeksi içinde en çok kazandıran şirket %603 ile Borusan Boru Sanayi, en fazla kaybettiren ise %67 ile Çan2 Termik Santrali olmuştur.
Borsa İstanbul’un Genel Ekonomik Değerlendirmesi
BİST 100 endeksindeki şirketlerin ortalama fiyat/kazanç (F/K) oranı 6.08 şeklinde gerçekleşirken, MSCI Türkiye endeksinin 12 aylık beklenen F/K oranı kasım sonu itibarıyla 4.8 olarak kaydedilmiştir. Analistler, söz konusu oranların tarihsel ortalamalarının altında olduğunu vurgulayarak, yeni ekonomi yönetiminin aldığı tedbirlerin meyvelerini vermeye başlamasıyla birlikte BİST 100 endeksinin çarpanlarında da iyileşmenin başlamasını beklediklerini ifade etmişlerdir.
Yabancı yatırımcıların Türkiye’nin pay piyasalarına yeniden ilgi göstermeye başladığını gözlemleyen analistler, bu durumun yeni yılda da devam etmesinin önemli olduğunu belirtmişlerdir.
2023 yılı, en fazla halka arzın gerçekleştiği bir yıl olarak dikkat çekerken, 54 şirket toplamda 73.9 milyar liralık fon sağlamıştır.
Analist Cüneyt Paksoy, 2023’ün dalgalı bir yıl olduğunu hatırlatarak, BİST 100 endeksinin son çeyrekte girdiği düzeltme sürecinin henüz tamamlanmadığını ve bu için ardışık birçok sinyale ihtiyaç olduğunu ifade etmiştir.
Analist Cüneyt Paksoy’un Görüşleri ve 2024 Beklentileri
ABD Merkez Bankası’nın (Fed) yurt dışındaki piyasalara etki ettiğini belirten Paksoy, bankanın son toplantılarında verdiği net mesajlar sayesinde tahvil faizlerinin düştüğünü ve bu durumun ABD borsalarını tüm zamanların en yüksek seviyesine taşıdığını açıklamıştır.
Paksoy, İsrail-Filistin çatışmasıyla ilgili endişeler nedeniyle Borsa İstanbul’un küresel harekete katılamadığını, endeksin 4,300 puandan 8,600 puana kadar yükseldiğini ve bu yükselişin düzeltme gerektirdiğini belirtmiştir. Ayrıca, halka arzların likiditeyi etkilediğini de vurgulamıştır.
Son dönemde yabancıların Borsa İstanbul’a olan ilgisinin arttığını belirten Paksoy, bu durumun 2024 yılında da devam etmesinin önemli olduğunu ifade etmiştir.
Paksoy, 2024 için olumlu birçok sebep bulunduğunu aktararak, atılan adımların Türkiye’yi güçlendirdiğini ve bu durumun bir
çok kuruluşun söylemlerine ve raporlarına yansıdığını söylemiştir. Özellikle Bank of America gibi önemli kurumlardan gelen olumlu değerlendirmelerin, özellikle banka hisseleri başta olmak üzere birçok sektöre olumlu katkı sağladığını belirtmiştir.
Bununla birlikte, enflasyonla mücadele ve ekonomik reform adımlarının uzun vadede Borsa İstanbul’u olumlu etkilemesi beklenmektedir. Paksoy, enflasyon muhasebesinin başlamasıyla birlikte bilançoların ve çarpanların Borsa İstanbul’un temel analiz senaryosunu etkileyeceğini ifade etmiştir.
Dış politika gelişmeleri ve özellikle NATO ile ilgili durumların Türk lirası varlıklarını etkileyebileceğini vurgulayan Paksoy, 12 Ocak’taki Moody’s değerlendirmesinin sonuçlarının da Borsa’nın yönü üzerinde etkili olabileceğini belirtmiştir.
Paksoy, teknik açıdan bakıldığında BİST 100 endeksinde dolar bazlı 245 dolar seviyelerinin önemli destek olarak öne çıktığını ve 270 dolar seviyesinin üzerinde kalıcılık sağlanması halinde önce 320 dolar, ardından da 370 dolar seviyelerinin test edilebileceği değerlendirmesini yapmıştır.
Sonuç olarak, Cüneyt Paksoy, 2023’ün dalgalı bir yıl olmasına rağmen, atılan ekonomik adımların Türkiye’yi güçlendirdiğini ve Borsa İstanbul’un olumlu bir seyir izlemesi için önemli nedenler bulunduğunu vurgulamıştır. Ancak, dış politika ve uluslararası ekonomik gelişmelerin de göz önünde bulundurulması gerektiğini belirterek, yatırımcıların dikkatli olmalarını önermiştir.
