Türk lirası, Türkiye’nin enflasyonuyla mücadele etmek için faiz oranlarını %15’e yükselten Merkez Bankası’nın dramatik bir dönüşü sonrasında rekor düşüş yaşadı. Daha ılımlı faiz artışları beklenirken, 2023 ve sonrası için Türk Lirası tahmini ne yönde?
Türk Lirası Değer Kaybına Devam Ediyor
TRY, dolar karşısında döviz piyasasında %3 daha düşerek 25.00’nin üzerine çıktı. Türkiye’nin merkez bankası, enflasyon görünümünde önemli bir iyileşme sağlanana kadar zamanında ve aşamalı bir şekilde para politikasının sıkılaştırılacağını belirterek ana bir haftalık repo faiz oranını 650 baz puan artırarak %15’e çekti. Bu artış, Başkan Recep Tayyip Erdoğan’ın ekonomi planlarından sapma anlamına geliyor, ancak bu daha geleneksel politikalara dönüşün ardından bankaların ve analistlerin Türk Lirası’nın nereye gideceği konusundaki tahminleri ne yönde?
Çok sayıda analist, gevşek para politikası ve Erdoğan’ın mayıs ayındaki cumhurbaşkanlığı seçimlerinden önce hükümetin dağıtımlarının ardından yerli ekonominin aşırı ısındığına inanıyor. Perşembe günkü adım daha geleneksel politikalara dönüşün sinyalini verse de yatırımcılar, Türkiye’yi 20 yıldır yöneten Erdoğan’ın daha önce bu yolu izlemesine rağmen fikrini değiştirebileceği konusunda uyarıyorlar.
Türk Lirası Tahmini – Temel Bakış
Enflasyon 2022’nin sonlarında %80’in üzerine çıkarken, Mayıs ayında %40’ın hemen altına düşmesiyle Türkiye, politika faizini 2021 yılının sonlarında %19’dan Mart ayında %8.5’e kadar düşürdü. Faiz oranlarının enflasyonu kontrol etmek için yükseltilmesi gerektiği konvansiyonel düşüncenin aksine, “tüm kötülüklerin anası” olarak nitelendirdiği faiz oranlarına karşı olan Recep Tayyip Erdoğan, faiz oranlarını düşürme stratejisini gür bir şekilde savundu.
Türk vatandaşları, liranın keskin düşüşü nedeniyle yaşam maliyeti krizi yaşadı. Son beş yılda dolar karşısında değerinin %80’den fazlasını kaybetti ve Türkiye, lirayı desteklemek için döviz satarken yabancı para rezervlerinde tehlikeli bir seviyeye düştü.
Erdoğan, görevde olduğu sürece faiz oranlarının düşük kalacağı sözünü tutarak, ekonomi politikasının değişmeyeceğini garanti etti. Muhalefet ise faiz oranlarından uzaklaşmayı vaat etti.
Ancak, sadece birkaç gün sonra yeniden seçildikten sonra değişiklik yaptı.
Öncelikle, tanınmış bir bankacı ve ekonomist olan Mehmet Şimşek’i maliye bakanı olarak atadı. Daha önce Erdoğan’ın kabinesinde görev yapmış olmasına rağmen, Şimşek, Türkiye’nin sadece “rasyonel zemine” ve “uluslararası normlara uyuma” geri dönmesinin ekonomik seçenek olduğunu açıkça belirtti.
Ardından, Hafize Gaye Erkan’ı ulusal bankanın ilk kadın valisi olarak atadı. Wall Street’te tanınmış bir figür olan Erkan, First Republic’in çöküşünden önce başkanı olarak görev yapmıştır. Bununla birlikte, Türkiye’de hiçbir görevi olmamıştır.
Haziran ayında, Cumhurbaşkanı Erdoğan, Merkez Bankası toplantısından bir hafta önce faiz oranlarına ilişkin görüşlerinin değişmediğini, ancak “gerekli adımların Şimşek’in merkez bankasıyla hızlı ve kolay bir şekilde atılması gerektiğini” belirtti.
22 Haziran’da Komite, enflasyon beklentilerini sabitlemek, fiyatlamadaki bozulmayı kontrol altına almak ve enflasyonun azaltıcı bir seyir çizmesini sağlamak için para sıkılaştırma sürecini en kısa sürede başlatma kararı aldı. Bazı analistler Türk Merkez Bankası’nın bu hamlesini yeterli bulmazken, hala Erdoğan’ın merkez bankasının eylemleri üzerindeki kontrolünü gerçekten bırakıp bırakmayacağı konusunda şüpheler var.
Ancak, analistler orta vadeli görünüm konusunda daha endişeli ve Türk lirasının daha fazla değer kaybetmesini tahmin ediyor. Merkez Bankası, sıkılaşma konusunda daha aşamalı bir yaklaşım sözü verse de, yüksek enflasyon seviyesi ve kaybedilen güvenilirliği yeniden inşa etme ihtiyacı, uzmanların son CBoT kararıyla ilgili daha güçlü adımların gerektiğini düşünmelerine neden oluyor.
Türkiye’nin enflasyon sorununu ele almak için önümüzdeki toplantılarda daha fazla faiz artışına ihtiyaç olduğu belirtiliyor. İletişimler, bunun gelecekte gerçekleşeceğini gösteriyor, ancak birkaç hafta önce beklenenden daha aşamalı bir sıkılaşma olacak. Analistler hala bu yılın ilerleyen dönemlerinde faizlerin %25-30 seviyesine çıkacağını düşünüyor.
Yabancı döviz (forex) yatırımcıları için lira karşısında uzun veya kısa pozisyon almak için bir ticaret fırsatı var mı?
Sonraki bölümler, liranın son performansını, analistlerin beklentilerini ve Türk lirası tahminlerini inceleyecektir.
Türk Lirası Tahmini – Teknik Bakış
Teknik açıdan, Türk Lirası, seçimlerin ardından dolar ve euro karşısında düşüşte yeni rekorlar kırarak devam etti. Özellikle beklentilerin altında kalan spektaküler faiz artışlarından sonra düşüş hızlandı.
Bu durum JP Morgan tarafından şöyle açıklanıyor: “Başlangıçta lira, seçimler öncesinde büyük bir teşvik baskısı nedeniyle değer kaybediyor. Finansal baskı azaldıkça yerli yatırımcılar döviz pozisyonlarını artırırken, yabancılar daha iyi bir değerleme giriş noktalarını bekliyor.”
Düşüş, hükümetin döviz rezervlerini satarak liranın değerini savunmama kararı sonrasında devam etti ve şimdi gördüğümüz şey, daha rasyonel bir para politikasına dönüş sinyali olabilir.
Türk Lirası’ndaki hareketler, bir zirve öncesi dönemin işaretlerini taşıyor.
Bir zirve öncesi dönem, bir güvenliğin fiyatının düşeceğini gösterir. Ancak bu, fiyatın hızlı bir şekilde düşeceği anlamına gelmez. Bir zirve yükseliş aşaması, birkaç hafta boyunca uzayabilir. Önemli günlük ve haftalık fiyat artışlarıyla, bu yükselişin başlangıcı olağanüstü görünebilir. Ancak bazen durum birkaç hafta daha kötüleşebilir.
Fiyatın düşüşe geçtiği zirve döneminin gerçekten bir zirve öncesi dönem olduğunu belirlemek zor olabilir. Hatta o zamanlarda bir düzeltme aşamasında olduğundan emin olunamaz. Ancak düşüş başladıktan dört veya beş gün sonra bir zirve öncesi dönem olarak kabul edilebilir. Bu, bir güvenlik hızla yükselirken fiyatın geçici olarak düşebileceği gerçeğiyle ilgilidir.
Bir zirve öncesi dönemin birçok önemli özelliği olmasına rağmen, geriye bakarak gerçekten bir fiyat zirvesine neden olduğunu söyleyemeyiz. Bazen fiyat hızla yükselir, geçici olarak düşer ve ardından tekrar yükselmeye devam eder. Bir zirve öncesi dönem olarak kabul edilebilmesi için, zirve yükselişi ve hızlı düşüşü olmalıdır.
Fiyat arttıkça daha da fazla kişi heyecanlanır. İnsanlar artık geride kaldıklarını hissettikçe, daha fazla kaybetmek istemezler ve satın almaya başlarlar. Fiyat yükseldikçe daha fazla insan ikna olur ve bu da fiyatta daha fazla artışa ve artan bir hacme yol açar.
Zirve öncesi dönemlerin volatilitesi genellikle çok yüksektir. Dönüşüm gerçekleşirken siparişlerde kayma daha sık görülür, çünkü fiyat çok hızlı hareket etmektedir. Fiyat düşmeye başladığında, herkes aynı anda çıkışa koştuğu için zirvede yakın bir zamanda satmak oldukça zor olabilir.
USD/TRY, EUR/TRY, GBP/TRY’de Potansiyel Zirve Öncesi Dönemleri Belirleme
Başlangıçta, zirve öncesi dönemler güçlü rallilere benzer şekilde görünebilir. Güçlü bir ralli, 45 derece açıyla yükselirken, bir zirve öncesi dönemde yükseliş açısı neredeyse dikeydir.
Zirve öncesi dönemlerin bazı ortak özellikleri şunları içerir:
Sınırlı Düzeltmeler: Zirve öncesi dönemler, önemli düzeltmeleri neredeyse olmayan neredeyse dikey rallilerdir. Bu, yalnızca birkaç gün süren düzeltmelerin ardından fiyatın tekrar yükselmeye başlamasıyla diğer yükselen varlıklardan ayırır. Düzeltmeler olursa genellikle bir ila üç gün sürer. Devasa Fiyat Artışları: Bu zirveler, mütevazi fiyat artışlarını izlemez. Fiyat, yüzde olarak değil, dolar bazında, rallinin son haftası veya birkaç gününde gerçekleşen en büyük dolar artışlarıyla birlikte yüzlerce veya hatta binlerce yüzde artabilir. Düşüşe İşaret Eden Hacim: Zirve öncesi dönemler genellikle, birçok uzun pozisyona sahip tüccarın hisselerini satmasıyla birliktehızlı düşüşlerle sonuçlanan yüksek hacimli hızlı düşüşlerle sonuçlanır. Geniş Piyasa Koşulları: Zirve öncesi dönemler genellikle geniş piyasa koşullarında daha da kötüleşir, bu nedenle genel piyasada satış dalgası bir düşüşe neden olabilir. Bir zirve öncesi dönem yanlış tespit edildiğinde veya yanlış şekilde işlem yapıldığında, genellikle mümkün olan en kısa sürede pozisyondan çıkmak daha iyidir. Zirve öncesi bir pozisyonda erken kısa pozisyon almak, kaybı hızla azaltılmazsa olağanüstü yüksek kayıplara yol açabilir. Benzer şekilde, bir zirve öncesi dönemde piyasaya geç girilirse ve fiyat hızla düşmeye başlar ve hızla eski seviyelerine dönmezse önemli kayıplara yol açabilir.
Türk Lirası Tahmini: TRY Stabil mi Olacak, Yoksa Daha da Düşecek mi?
Commerzbank’a göre, hükümet ve merkez bankası, döviz rezervlerini satış yaparak liranın değerini savunma önlemleri gibi kurtarma önlemleri başlattı ve lira kurunu geçici olarak istikrarlı hale getirdi. Bu strateji, ekonominin “lira-izasyonu” olarak adlandırılıyor.
Bu önlemler, analistlere göre düzensiz para politikası ve güvenilir olmayan bir merkez bankası gibi temel sorunlarla başa çıkmıyor. Medya raporlarına göre, bankalar zaten lirayı desteklemek için döviz piyasalarına müdahale ediyor. Commerzbank, kısa bir mola sonrasında USD-TRY’deki bir sonraki önemli hareketi bekliyor.
ING’ye göre, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), bankaların fiyatlandırma seçimlerini ve kredi portföyünün yapısını denetlemek, ayrıca bazı belirli ticari kredi türlerinin büyümesini sınırlamak için belirli adımlar attı. Bu adımlar aynı zamanda hükümet tahvili talebini desteklemek amacıyla yapıldı. Bu bağlamda, yetkililerin hedefleri, olumlu bir finansal ortamı sürdürmektir.
Brüt rezervler, son dönemde bankalarla swap işlemleri, bankacılık sektörünün döviz mevduatındaki büyüme ve daha yüksek döviz rezervi gereklilikleri nedeniyle önemli ölçüde arttı.
Bir sonraki büyük hareketi beklemek için kısa bir mola sonrasında, Türk Lirası’nın seyri belirsizliğini koruyor ve analistler daha fazla değer kaybı tahmin ediyor. Türkiye’nin ekonomik ve mali politikaları hala belirsizlik içinde olduğu için, yatırımcılar Türk Lirası’nda daha fazla dalgalanma olabileceği konusunda dikkatli olmalıdır.
